Xơ gan cổ trướng thuộc giai đoạn cuối của bệnh xơ gan gây nguy hiểm cho sức
khỏe và tính mạng con người. Vì thế, từ xa xưa, dân gian đã đúc kết được rất
nhiều bài thuốc chữa xơ gan cổ trướng, trong đó phải nhắc đến vị thuốc lạ mang
tên Niệt
dó.
Niệt dó tên khác: Dó chuột, Dó niệt, Địa miên căn,
Tiêu sơn dược, Địa cốc căn, Thạch miên bì, Đông bì tử, Nam cam toại.
Tên khoa học: Wikstroemia
indica C.A.Mey., họ Trầm (Thymeleaceae). Cây mọc hoang ở nhiều nơi trong nước
ta.
Mô tả: Cây nhỏ mọc đứng,
cao 0,3-0,6m, phân nhiều cành, thân cành đều có màu hồng, vỏ có nhiều xơ sợi. Lá
mọc đối, phiến lá dài 2-5cm, hình
trứng thuôn, rộng 8-15mm, hầu
như không có cuống, nhiều gân lá chạy xiên. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, màu vàng lục. Quả hình trứng, mọng, kích thước bằng hạt đậu xanh, khi
chín có màu đỏ. Hạt có vỏ ngoài mỏng, vỏ trong cứng, màu đen nhạt.
Bộ phận dùng: Rễ, vỏ thân.
Thành phần hóa học chính:
Các flavonoid, comarin, acid amin, các acid hữu cơ…
Công dụng: Kháng khuẩn,
tiêu u bướu, chữa viêm phổi, viêm thận, xơ gan cổ trướng, rắn cắn.
Cách dùng, liều lượng:
Rễ cây rửa sạch, phơi khô, trước khi dùng đun khoảng 3 giờ, mở nắp để giảm độc
tố, ngày 8-12g.
Bài thuốc từ cây Niệt dó trị bệnh xơ gan cổ trướng:
1.
Trị xơ gan cổ trướng: Vỏ rễ Niệt dó (cạo
bỏ lớp bần) 30g nấu chín kỹ, Đại táo 12g, Đường đỏ 30g. Làm viên bằng hạt đỗ, uống 5-7 viên/lần, ngày uống 1 lần cùng nước sôi để nguội.
Thuốc dược lực mạnh, người suy nhược, trẻ em không được dùng, bệnh xơ gan giai đoạn
cuối cũng không được dùng.
2.
Trị nhọt thành mủ chưa vỡ: Vỏ, rễ Niệt dó
giã nhỏ đắp quanh mụn nhọt, chừa một lỗ cho mủ chảy ra.
3.
Trị viêm cổ tử cung: Nước sắc rễ Niệt dó
10% rửa và bôi tại vùng bị viêm.
Chữa chứng sưng đau nhức, rắn cắn: Rễ Niệt dó cửu chưng cửu sái, mỗi
lần uống 10-20g, sắc uống nóng.
Ghi chú:
-
Các lương y nước ta thường dùng vỏ Niệt
dó thay Cam toại gọi là Nam cam toại.
-
Không dùng cho phụ nữ có thai.
*Lưu ý: Các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng khi chưa có ý kiến của thầy thuốc.
*Lưu ý: Các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng khi chưa có ý kiến của thầy thuốc.