Gừng được coi là loại củ “đa công
dụng” vừa có thể làm gia vị nấu ăn, vừa có thể chế biến thành nhiều bài thuốc
chữa bệnh hiệu quả. Nhất là chữa cảm lạnh, trúng gió độc, ngộ độc, chữa dị ứng,
đau đầu, hoa mắt, chóng mặt,...
Gừng có tên khoa học là : Zingiber officinale Rose, cây thuộc họ Gừng
(Zingiberaceae), trồng khắp nơi ở nước ta để làm thuốc, gia vị.
Mô tả: Cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 1m. Thân rễ mọc phình lên thành củ.
Lá không cuống, mọc cách, hình mũi mác, dài tới 20cm, rộng 2cm. Cán hoa mọc từ
gốc, có nhiều vẩy lợp lên, dài khoảng 20cm. Giống thân rễ to “Gừng trâu” dùng làm
mứt, giống thân rễ nhỏ “Gừng gié” vị cay hơn dùng làm thuốc.
Bộ phận dùng: Thân, rễ Gừng tươi được gọi là Sinh Khương, Gừng khô gọi là Can
Khương (Rhizoma Zingiberis Praeparata).
Thành phần hóa học chính: Tinh dầu, tinh bột.
Công dụng: Gừng tươi chữa cảm lạnh, nhức đầu, ngạt mũi, ho có đờm, nôn mửa,
bụng đầy trướng, làm gia vị, làm mứt, cất tinh dầu làm thuốc. Gừng khô chữa đau
bụng lạnh, ăn kém tiêu, ỉa chảy, ho suyễn và thấp khớp,...
Cách dùng, liều lượng: Ngày 2-10g, sắc hoặc hoàn tán.
Bài thuốc từ củ Gừng:
1. Trị ho, cảm lạnh, trúng gió độc, bụng đầy buồn nôn, khó
tiêu khi ăn thức ăn tanh lạnh: Gừng 10g rửa sạch, giã nát cho cho cốc thêm
200ml nước sôi và uống lúc còn nóng.
2. Trị dị ứng do cua, cá biển (các loại hải sản): Gừng tươi
giã nát 20g. Tía tô 50g, thái nhỏ, sắc đến khi còn 100ml thuốc cho người bệnh uống,
rồi sắc tiếp nước thứ 2 cho bệnh nhân uống 2 giờ sau.
3. Trị đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, mặt đỏ, mắt đỏ,
miệng khô, tiểu vàng: Gừng sống 8g, Bạch chỉ 10g, Vỏ rụt 16g, Thổ phục linh 12g,
Trần bì 8g. Sắc uống ngày một thang. Kiêng kỵ: Không dùng những chất kích thích,
cay nóng.
4. Trị phù thũng: Sinh khương bì, Trần quất bì, Tang bạch bì,
Đại phúc bì, Bạch linh bì. Các vị thuốc lượng bằng nhau, sấy khô, tán thành bột
mịn, mỗi lần uống 8-12g với nước sôi để nguội. Có thể sắc uống như thuốc thang.
5. Trị ngộ độc Phụ tử, Ô đầu (nôn mửa nhiều, tim yếu, huyết
áp dạ): Gừng tươi 16g, Cam thảo bắc 16g, Kim ngân hoa 70g, Đậu xanh hạt xay nát
70g. Sắc nước, pha thêm đường để uống.
*Lưu ý: Các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng khi chưa có ý kiến của thầy thuốc.
*Lưu ý: Các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng khi chưa có ý kiến của thầy thuốc.
